Raportowanie ESG

Strategia zrównoważonego rozwoju

Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) o raportowaniu w zakresie strategii zrównoważonego rozwoju została uzgodniona w czerwcu 2022 przez zgrupowanie Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej oraz Komisji Europejskiej.

Do jej zatwierdzenia potrzebne było głosowanie w PE i RUE oraz publikacja w dzienniku urzędowym UE, która nastąpiła 16 grudnia 2022. Kraje członkowskie będą teraz miały 18 miesięcy na jej implementację i w ten sposób dyrektywa CSRD weszła w życie w całej UE.

O ile dla dużych spółek giełdowych obowiązek raportowania czynników ESG na podstawie CSRD będzie niejako kontynuacją po raportach na podstawie NFRD to dla mniejszych spółek raporty zrównoważonego rozwoju będą początkowo skokiem na głęboką wodę i tu pomocą służy firma Audytel S.A., której eksperci już od lat przygotowują raportowanie danych niefinansowych dla spółek giełdowych czyli zajmują się tworzeniem raportów ESG.

1. Najważniejsze informacje o ESG

• Struktura aktów prawnych, czynniki prawa międzynarodowego i krajowego kształtujące obowiązki sprawozdawcze,
• Zakres i definicja raportowania niefinansowego,
• Kogo i kiedy będzie dotyczyło ? Terminy wykonania poszczególnych komponentów,
• Redukcja emisji CO2 ( ślad węglowy) jako komponent/wskaźnik ESG,
• Wpływ Raportowania niefinansowego na biznes,
• Zmiany klimatyczne a raportowanie niefinansowe,
• Taksonomia UE w raportowaniu niefinansowym według standardów ESG,
• Dane których agregacja będzie wymagane o sporządzania rocznego raportu niefinansowego,
• ESG – raportowanie według standardów ESRS,
• Omówienie standardów ogólnych,
• Omówienie standardów środowiskowych,
• Omówienie standardów społecznych ze wskazaniem jakiego typu regulacje w spółce będą poddane analizie,
• Omówienie standardów ładu korporacyjnego ze wskazaniem jakiego typu regulacje w spółce będą poddane analizie,
• System SAP w firmie a gromadzenie danych do raportu niefinansowego.

2. Strategia Dekarbonizacyjna w przedsiębiorstwie

• Wyzwania legislacyjne dotyczące łagodzenia zmian klimatycznych i adaptacji do zmian klimatu, które czekają nas w nadchodzących latach
• Jak rozpocząć proces dekarbonizacji w organizacji?
• Jak zacząć liczyć ślad węglowy organizacji w zakresie 1,2,3 i ślad węglowy produktów?
• Inicjatywa Sciene Based Targets, czyli jak ustalać cele polityki dekarbonizacyjnej zgodne z najnowszymi osiągnięciami nauki o klimacie?
• Jak włączać politykę dekarbonizacyjną do strategii biznesowej organizacji?
• Jakie są ryzyka, ograniczenia, specyfika polskiego rynku którą trzeba wziąć pod uwagę podczas ustalania celów dekarbonizacyjnych

3. Etyczne łańcuchy dostaw i prawa człowieka w przedsiębiorstwie
4. Greenwashing
5. Zachowanie należytej staranności w raportowaniu niefinansowym

1. Przygotowanie procesu:

• Identyfikacja obszarów kluczowych w Organizacji.
• Identyfikacja oczekiwań interesariuszy.
• Ankietyzacja.
• Identyfikacja pozycji konkurencyjnej.
• Otoczenie Organizacji, analizy środowiska biznesowego.
• Identyfikacja poziomu istotności ujawnień ESG.
• Opracowanie matrycy istotności procesów z obszaru E – środowiskowych.
• Opracowanie zestawienia porównawczego ratingów platform i inicjatyw, kluczowych z perspektywy Zamawiającego, wraz z oceną i wnioskami.

2. Zbieranie danych i analizy:

• Identyfikacja wymaganych danych do procesu wdrożenia raportowania ESG.
• Określenie występowania i przechowywania kluczowych danych w Organizacji.
• Identyfikacja zespołu projektowego do raportowania niefinansowego (pod kątem wymaganych danych i częstotliwości raportowania).
• Przygotowanie i przekazanie tabel inwentarzowych do zbierania danych kluczowych.
• Pozyskanie danych i interpretacja.
• Identyfikacja i opracowanie procesu raportowania.

3. Rekomendacje:

• Wyliczenie i wyznaczenie kluczowych wskaźników zgodnie z opracowaną analizą istotności.
• Wypracowanie Strategii Zrównoważonego rozwoju Spółki do 2030 roku.
• Misja i Wizja.
• Obszary, kierunki, cele, kierunki tematyczne.
• Polityki zrównoważonego rozwoju w tym Strategia dekarbonizacji (na podstawie wyników analiz śladu węglowego).
• Roadmap.
• System monitorowania.
• Struktura zarządzania ESG w Organizacji.
• Sposób komunikacji z interesariuszami.
• Zalecenia do zmian w ERP.

4. Spełnienie rekomendacji:

• Warsztaty strategiczne podsumowujące.

FAZA I: Określenie celu i zakresu:

• Identyfikacja Organizacji jako całości.
• Analiza procesów operacyjnych i dostawców oraz poddostawców (funkcje systemu).
• Określenie jednostki funkcjonalnej.
• Opracowanie mapy procesowej zależności środowiskowej Organizacji.
• Identyfikacja wejść i wyjść.
• Określenie wymagań dotyczących danych.
• Określenie wymagań dotyczących narzędzia i procesu integracji z ERP.

Faza II: Analiza zbioru:

• Przygotowanie tabel inwentarzowych do procesów.
• Przygotowanie procesu zbierania danych z wybranymi interesariuszami w Organizacji.
• Przekazanie danych z wybranych obszarów Organizacji.
• Strumienie wejściowe: 1) energia elektryczna, gaz ziemny, paliwa płynne; 2) surowce; 3) inne wejścia do systemu.
• Strumienie wyjściowe: 1) półwyroby, wyroby; 2) emisja; 3) odpady.
• Przyporządkowanie danych do procesów jednostkowych (alokacja i recykling).
• Przyporządkowanie do jednostki funkcjonalnej.

FAZA III: Interpretacja I ocena wpływu:

• Przygotowanie narzędzi obliczeniowych do kalkulacji śladu węglowego zgodnie z wynikami uzyskanymi w Fazie II.
• Przygotowanie kalkulacji śladu węglowego w zakresach 1 , 2 i 3.
• Interpretacja wyników.
• Identyfikacja i wskazanie obszarów do poprawy.
• Przygotowanie raportu podsumowującego.
• Przygotowanie założeń do zmian w ERP (zgodnie z założeniami ETAPU II projektu).
• Identyfikacja obszarów przechowywania i dostępności wymaganych danych.
• Identyfikacja wymaganych punktów dostępowych.
• Identyfikacja wymagań Zamawiającego odnośnie integracji narzędzia z ERP.

Masz wybór:

1. Możesz dołączyć OŚWIADCZENIE na temat informacji niefinansowych do sprawozdania z działalności, wtedy stanowi ono wyodrębnioną część tego dokumentu,
2. Możesz też opublikować sprawozdanie na temat informacji niefinansowych jako odrębny dokument, a w sprawozdaniu z działalności poinformuj o sporządzeniu odrębnego sprawozdania.

Oświadczenie na temat informacji niefinansowych powinno zawierać co najmniej (Art. 49b, ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości):

• zwięzły opis modelu biznesowego jednostki;
• kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki;
• opis polityk stosowanych przez jednostkę w odniesieniu do zagadnień społecznych, pracowniczych, kwestii środowiskowej, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji, a także opis rezultatów stosowania tych polityk;
• opis procedur należytej staranności – jeżeli jednostka je stosuje w ramach polityk, o których mowa w pkt 3;
• opis istotnych ryzyk związanych z działalnością jednostki mogących wywierać niekorzystny wpływ na zagadnienia, o których mowa w pkt 3, w tym ryzyk związanych z produktami jednostki lub jej relacjami z otoczeniem zewnętrznym, w tym z kontrahentami, a także opis zarządzania ryzykiem.

Sporządzając oświadczenie na temat informacji niefinansowych, jednostka przedstawia informacje niefinansowe w zakresie raportowania ESG, w jakim są one niezbędne dla oceny rozwoju, wyników i sytuacji jednostki oraz wpływu jej działalności na zagadnienia, o których mowa w ust. 2 pkt 3.

Czy dziś musisz Raportować Politykę Różnorodności? – obowiązek sprawozdawczy wynika z dyr. 2014/95/UE implementowanej rozporządzeniem Ministra Finansów z 25 maja 2016 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 757)

Jeśli Twoja firma jest emitentem papierów wartościowych oraz spełnia dowolne dwa kryteria (wylistowane poniżej) przez dwa kolejne lata z rzędu:

1. Pracownicy (średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty) – więcej niż 250 osób w spółce
2. Aktywa (suma aktywów bilansu) aktywa jednostkowo są większe niż 85 mln zł
3. Przychody Netto ze sprzedaży towarów i produktów są większe niż 170 mln złPrzykład: Chcesz zweryfikować, czy musisz raportować politykę różnorodności za rok 2022. Tak, jeśli spełniasz kryteria za rok 2021 (np. suma przychodów w roku 2016 oraz np. suma aktywów na dzień 31.12.2016.) oraz za rok 2022 (np. średnioroczne zatrudnienie w roku 2021 oraz np. suma przychodów w roku 2022)

Jaki rodzaj Raportu należy sporządzić?

1. Spółki nie należące do grup kapitałowych swój raport esg powinny opisać w jednostkowym sprawozdaniu z działalności.
2. Jednostki dominujące grupy kapitałowej swoją politykę różnorodności opisują w jednostkowym oraz w skonsolidowanym sprawozdaniu z działalności (jako informacje dotyczące emitenta, a nie całej grupy)

Jeśli stosujesz politykę różnorodności w odniesieniu do poszczególnych organów (zarząd, rada nadzorcza): opisz w raportowaniu ESG, jej cele, sposób jej realizacji oraz skutki w danym roku.Jeśli nie stosujesz polityki różnorodności w odniesieniu do poszczególnych organów (zarząd, rada nadzorcza): wyjaśnij, dlaczego jej nie stosujesz w odniesieniu do danego organu.

Czy musisz Raportować Informacje Niefinansowe? – obowiązek wynika z dyrektywy 2014/95/UE implementowanej do polskiego prawa ustawą o rachunkowości z dn. 15 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 61)

Jeśli Twoja firma jest jednostką zainteresowania publicznego, oraz zatrudnia ponad 500 osób w spółce lub w grupie kapitałowej oraz spełnia jedno z dwóch poniższych kryteriów:

1. Aktywa (suma aktywów bilansu) są większe niż 85 mln zł (aktywa jednostkowo lub po konsolidacji) lub przed konsolidacją są większe od 102 mln zł
2. Przychody Netto ze sprzedaży towarów i produktów są większe niż 170 mln zł (jednostkowo lub po konsolidacji) lub są większe niż 204 mln zł (przed konsolidacją)

Kryteria należy spełniać przez dwa kolejne lata z rzędu Przykład: Chcesz zweryfikować, czy musisz raportować informacje niefinasowe za rok 2022. Tak, jeśli spełniasz kryteria za rok 2021 (średnioroczne zatrudnienie w roku 2021 oraz np. suma aktywów na dzień 31.12.2021.) oraz za rok 2022 (średnioroczne zatrudnienie w roku 2022 oraz np. suma przychodów w roku 2012) aktywów na dzień 31.12.22

Obecnie obowiązujący katalog odpowiedzialności karnej (sprecyzowany w art. 79 ustawy o rachunkowości) zakłada, że kto wbrew przepisom ustawy, niewypełnienia obowiązku raportowania niefinansowego (tj. raportowania ESG) podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.Jak wysoka może być kara grzywny za brak raportowania ESG?

Czyny opisane w art. 79 ustawy o rachunkowości są przestępstwami skarbowymi. A zatem zgodnie z art. 23 Kodeksu karnego skarbowego, wymierzając karę grzywny za przestępstwo skarbowe, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 720. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Niemniej jednak, stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej (czyli tej 1/30) czterystukrotności.

Grzywna za przestępstwa skarbowe popełnione w 2022 roku:

• minimalna grzywna (10 stawek × 100,33 zł) – 1.003,30 zł
• maksymalna grzywna (720 stawek × 40.132 zł) – 28.895.040 zł

Natomiast karą za wykroczenie skarbowe jest grzywna określona kwotowo w granicach od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Grzywna za wykroczenia skarbowe popełnione w 2022 roku:

• minimalna grzywna (1/10 × 3.010 zł) – 301 zł
• maksymalna grzywna (20 × 3.010 zł) – 60.200 zł
• mandat karny (do 5 × 3.010 zł) – do 15.050 zł

Przykłady realizacji w zakresie ESG, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów social (S) i governance (G).
1. W projekcie dla organizacji z branży produkcyjnej rolą Audytel S.A. było:

• Przeprowadzenie analizy luki w oparciu o wymogi ISO 26000.
• Przygotowanie koncepcji metodyki wdrożenia wraz z ramowym harmonogramem wskazującym „kroki milowe”, których osiągnięcie było wymagane w celu zamknięcia poszczególnych istotnych etapów projektu.
• Przygotowanie Strategii ESG polegające na opisaniu jej celów i mierników w oparciu o informacje, którymi dysponuje Spółka oraz usytuowaniu w czasie.
• Przygotowanie kompletnego zestawienia procedur/innych dokumentów wymaganych do skutecznego wdrożenia ESG z podziałem na poszczególne obszary ESG tj. ład korporacyjny, prawa człowieka, praktyki z zakresu prawa pracy, środowisko, praktyki operacyjne, zagadnienia konsumenckie, zaangażowanie społeczne.
• Przygotowanie procedur wynikających z zestawienia oraz przygotowanie aktualizacji istniejących u Klienta procedur, których aktualizacja była wynikiem wdrożenia ESG.
• Przeprowadzenie szkolenia Train the Trainer dla kadry managerskiej.
• Przygotowanie wewnętrznej kampanii informacyjnej promującej wdrożenie ESG wśród pracowników Klienta.

2. W projekcie dla organizacji z branży deweloperskiej rolą Audytel S.A. było:

• Ocena wdrożonych w strukturze Klienta regulacji wewnętrznych w zakresie governance i compliance.
• Ocena wypełniania przez pracowników Klienta obowiązków wynikających z przepisów prawa i wdrożonych regulacji wewnętrznych w zakresie governance i compliance, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii governance związanych z odpowiedzialnością zarządu i rady nadzorczej.
• Wydanie zaleceń wynikających z przeprowadzonej analizy i oceny ze wskazaniem poziomu ich istotności i terminu wykonania.
• Przygotowanie raportu wstępnego z przeprowadzonej analizy i oceny oraz przekazanie go zamawiającemu w celu umożliwienia zgłoszenia uwag do wstępnej wersji raportu.
• Przeanalizowanie zgłoszonych przez zamawiającego uwag do wstępnej wersji raportu i udzielenie odpowiedzi w zakresie ich akceptacji lub odrzucenia.
• Prezentacja wyników analizy luki Zarządowi i Radzie Nadzorczej Klienta.

3. W projekcie dla instytucji z sektora publicznego rolą Audytel S.A. było:

• Przeanalizowanie możliwości wykorzystania podpisu elektronicznego pod kątem zmniejszenia liczby procesowanych dokumentów papierowych (paperless) oraz zwiększenia bezpieczeństwa realizowanych z jego wykorzystaniem procesów biznesowych.

• Wykonanie oceny wdrożonych w strukturze Klienta regulacji wewnętrznych dotyczących podpisu elektronicznego w zakresie governance i zgodności z przepisami prawa.
• Wykonanie analizy możliwości wykorzystania podpisu elektronicznego poza Unią Europejską.
• Kompleksowe przeszkolenie prawie 500 pracowników z zakresu wykorzystania podpisów elektronicznych, w tym sposobu weryfikacji ich poprawności.
• Opracowanie materiałów e-learnigowych na potrzeby rozwoju i podtrzymywania wiedzy pracowników.