Formy poprawy efektywności energetycznej wspierane przez Państwo

13.04.2017

Podjęcie działań na rzecz wzrostu efektywności energetycznej wymaga podjęcia wysiłku i często znaczących nakładów finansowych. Celem zwiększenia motywacji do realizacji przedsięwzięć Państwo przygotowuje zachęty ekonomiczne –  regularnie przygotowywane są nowe programy mające wspierać opłacalność podejmowania inwestycji. Informacje o rozpoczętych programach znajdują się w szeregu dokumentów, w związku z czym poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje o kolejnych projektach.

Białe certyfikaty

Pierwszą, najpopularniejszą formą wsparcia są Świadectwa efektywności energetycznej – białe certyfikaty. Często wspomina się o nich właśnie w kontekście audytu energetycznego przedsiębiorstwa, gdyż dodatkowy nakład pracy konieczny do otrzymania certyfikatu jest niewielki. Konieczne jest zrealizowanie drugiego audytu po realizacji, w celu ustalenia osiągniętego zysku energetycznego po wdrożeniu działania (w przypadku oszczędności do 100 toe nie wykonuje się drugiego audytu). Generalnie wsparcie dotyczy przyszłych oszczędności, jednak do 30 września 2017 roku można zgłosić działania zakończone od 1 stycznia 2014 roku. Lista działań możliwych do podjęcia jest ograniczona do rozporządzenia ministra – przedsięwzięcia dotyczą m.in. : termomodernizacji,  ograniczania strat, wymiany oświetlenia, czy urządzeń o większej mocy – lista jest dość ogólna, w związku z czym można zrealizować własne pomysły. Konieczne jest bardziej precyzyjne, niż w przypadku audytu energetycznego, obliczenie zysków energetycznych z realizacji  – ich osiągnięcie podlega kontroli ze strony URE.  Świadectwa są przyznawane dla działań (jednego lub kilku) na rzecz poprawy efektywności energetycznej przy planowanej oszczędności energii większej niż 10 toe w ciągu roku. Certyfikat może  być wydany przed lub po zrealizowaniu działania. Podstawą otrzymania świadectwa jest zgłoszenie wniosku do URE, który zostaje rozpatrzony w ciągu 45 dni, inaczej niż we wcześniejszych latach nabór prowadzony jest przez cały czas. Certyfikaty są towarem giełdowym. Obowiązek posiadania odpowiedniej liczby świadectw leży po stronie podmiotów zobowiązanych, które poprzez umarzanie certyfikatów za rok wcześniejszy do 30 czerwca każdego roku, realizują dalszą część ustawy. Wartość certyfikatu jest naturalnie ograniczona przez wysokość opłaty zastępczej – alternatywnego sposobu realizacji obowiązku, która za 2017 rok wynosi 1500 PLN.

Programy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Programy priorytetowe, w ramach których można w najbliższym czasie złożyć wnioski na wsparcie działań – część z nich dotyczy pomocy bezzwrotnej, inne pożyczek celowych:

1. Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych – program dedykowany dla jednostek wytwarzania energii. Oferowane jest: a.    wsparcie budowy nowej, rozbudowę lub modernizację istniejącej ciepłowni/elektrociepłowni geotermalnej; b.    modernizacje lub rozbudowy istniejących źródeł wytwarzania energii o źródło geotermalne.

   c.     Możliwe jest również wykonanie lub rekonstrukcja otworu, pod warunkiem, że nie będzie to otwór badawczy.

   Wnioski zbierane są do 30 czerwca 2017 roku. Dofinansowanie zostanie przyznane w jednej z postaci:

   •    środków NFOŚiGW  w zamian za udziały lub akcje. – wsparcie mogą otrzymać spółki akcyjne lub z o.o. Minimalna kwota wsparcia to 3 mln zł, w ciągu 15 lat obrotowych NFOŚiGW musi wycofać środki.

   •    w formie pożyczek od 1 mln do 90 mln zł, na okres do 15 lat.

2. Samowystarczalność energetyczna Program jest planowany do wdrożenia od 4  kwartału 2017 roku. Dokładne parametry i warunki nie są jeszcze określone.
3. Bocian – Rozproszone, odnawialne źródła energii Program ten jest planowany do wdrożenia w najbliższym czasie – nabór wniosków powinien rozpocząć się w IV kwartale 2017 roku. Wcześniejsza edycja była dedykowana dla przedsiębiorców,  możliwe było otrzymanie pożyczek na budowę, rozbudowę lub przebudowę technologii odnawialnych w określonym zakresie mocy.
4. Program „Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej i zasoboszczędnej gospodarki” i jego elementy

Część 2) Współfinansowanie projektów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisk w ramach I osi priorytetowej POIiŚ 2014-2020 – Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Beneficjentami programu mogą być przedsiębiorcy,  którzy podejmą działania inne, niż podlegające uzyskaniu białych certyfikatów. Generalnie, celem programu jest zmniejszenie emisji (warunkiem udziału jest zmniejszenie zużycie surowca pierwotnego na produkcję energii finalnej o co najmniej 5%). Grupy przedsięwzięć wspieranych obejmują dwa obszary:
•    Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych,
•    Ograniczenie lub uniknięcie szkodliwych emisji do atmosfery: z działalności przemysłowej i źródeł spalania.
Nabór wniosków kończy  się 30 czerwca 2017 roku.
Część 3) Efektywne systemy ciepłownicze i chłodnicze
Realizacją mogą zostać objęte istniejące przedsiębiorstwa/zakłady.
Wsparcie dotyczy przedsięwzięć dotyczących budowy lub przebudowy jednostek wytwórczych wraz z podłączeniem ich do sieci ciepłowniczej dystrybucyjnej lub przesyłowej.  Warunkiem jest spełnienie definicji efektywnego systemu ciepłowniczego, w którym do produkcji ciepła lub chłodu wykorzystuje się jedno z poniższych źródeł energii w ilości równej co najmniej:
•    50 % energii ze źródeł odnawialnych,
•    50 % ciepła odpadowego,
•    75 % ciepła pochodzącego z kogeneracji,
•    Po 50 % energii i ciepła z kogeneracji.
Dofinansowanie będzie udzielane w formie pożyczki do 85% kosztów. Nabór wniosków  trwa do 30 czerwca 2017 roku.
Część 4) WRUM – Wsparcie rozwoju niskoemisyjnych usług transportowych
Nabór wniosków rozpocznie się w II kwartale 2017 roku. Program zostanie wdrożony po raz pierwszy, w związku z tym nie ma jeszcze żadnych wiążących informacji o jego przebiegu i celach. Z informacji udzielanych przez NFOŚiGW wynika, że beneficjentami mają być miasta i podmioty celowe  m.in. realizujące zadania transportu publicznego.  Zakres inwestycji ma objąć inwestycje w autobusy i pojazdy elektryczne dla administracji oraz infrastrukturę niezbędną do ich obsługi, inteligentne systemy transportowe i szkolenia kierowców.
Część 5)  Efektywne energetycznie systemy oświetleniowe
Nabór wniosków rozpocznie się w IV kwartale 2017 roku. Program zostanie wdrożony po raz pierwszy, w związku z tym nie ma jeszcze żadnych wiążących informacji o jego przebiegu i celach.

Program z funduszy europejskich: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko  2014 – 2020 – Oś priorytetowa I Zmniejszenie emisyjności gospodarki

Działanie 1.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych – poddziałanie 1.1.1 Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucji/przesyłowej

W ramach konkursu  można otrzymać dotacje: zwrotne lub bezzwrotne na montaż lub przebudowę instalacji OZE dowolnego typu . Elementem projektu będzie przyłącze do sieci elektroenergetycznej lub sieci ciepłowniczej należącej do beneficjenta projektu. Warunkiem udziału w konkursie jest wcześniejsze wykonanie studium wykonalności. Nabór wniosków rozpocznie się 29 września 2017, ich ocena odbędzie się w formie konkursu.

Działanie 1.2 Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach

Wsparcie jest dedykowane dla dużych przedsiębiorstw. Obejmuje rozwiązania wpływające na optymalizację gospodarowania energią oraz zwiększenie efektywności energetycznej (również wdrożenie OZE).  Możliwe do realizacji są m.in. wsparcie przebudowy lub wymiany urządzeń i instalacji przemysłowych i energetycznych, oświetlenia, ciągów dystrybucyjnych i linii produkcyjnych (ciepło, chłód, woda, gaz ziemny, sprężone powietrze, powietrze wentylacyjne, energia elektryczna). Przewiduje się także wsparcie systemów automatyki i monitoringu mediów energetycznych.
Działanie wpisuje się w prace poaudytowe, gdyż obowiązkowym elementem projektu jest audyt energetyczny  określający zakres inwestycji – audyt musi określić zasadność podjęcia działania. Jeżeli audyt sugeruje wdrożenie inteligentnych systemów zarządzania energią musi zostać on obowiązkowo wdrożony w ramach realizacji. Konieczne jest również wykonanie drugiego audytu po realizacji przedsięwzięcia.
Warunkiem spełnienia kryteriów jest wykazanie, że projekt przyczyni się do zwiększenia efektywności energetycznej budynku o min. 25% (w przeliczeniu na energię końcową).
Możliwa do otrzymania jest dotacja zwrotna. Nabór na działanie zakończy się 29 maja, ocena wniosków odbędzie się w formie konkursu.

Działanie 1.5 Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu

Wsparcie ma być skierowanie głównie na poprawę efektywności dystrybucji ciepła i/lub chłodu  na cele komunalno-bytowe. Sugerowane jest, aby obszary na których wsparcie będzie wykorzystane posiadały przygotowane i zweryfikowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej plany gospodarki niskoemisyjnej.

Typ projektów, jakie mogą zostać zrealizowane:
przebudowa istniejących systemów ciepłowniczych i sieci chłodu, celem zmniejszenia strat na przesyle i dystrybucji; budowa przyłączy do istniejących budynków i instalacja węzłów indywidualnych skutkująca likwidacją węzłów grupowych; budowa nowych odcinków sieci cieplnej wraz z przyłączanymi węzłami ciepłowniczymi w celu likwidacji istniejących lokalnych źródeł ciepła opalanych paliwem stałym; podłączenia budynków do sieci ciepłowniczej mające na celu likwidację źródeł niskiej emisji.

Działanie jest przeznaczone m.in. dla przedsiębiorców o określonej formie prawnej. Nabór na powyższe działania zakończy się 28 kwietnia.

Działanie 1.6 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe

poddziałanie 1.6.1 Źródła wysokosprawnej kogeneracji

Działanie ma polegać na budowie nowych lub zwiększeniu mocy (w wyniku rozbudowy lub przebudowy) istniejących jednostek wytwarzania energii elektrycznej  i ciepła przy wykorzystaniu wysokosprawnej kogeneracji o mocach większych niż 1 MW. Możliwe będzie również wykonanie przyłączy i sieci ciepłowniczych do tej instalacji – projekty kompleksowe.
Nabór wniosków  rozpocznie się w II kwartale 2017 roku,  działania będą wybierane w ramach konkursu. Moce mniejsze niż 1 MW będą  mogły ubiegać się o wsparcie w regionalnych programach wsparcia.

poddziałanie 1.6.2 Sieci ciepłownicze i chłodnicze dla źródeł wysokosprawnej kogeneracji

Do wsparcia kwalifikować się będą projekty, wynikające z planów gospodarki niskoemisyjnej (oznacza to, że konieczne jest wcześniejsze zweryfikowanie planów przez NFOŚiGW) w ramach, których przewidziana zostanie współpraca pomiędzy inwestycjami dotyczącymi wysokosprawnej kogeneracji, głębokiej i kompleksowej modernizacji energetycznej budynków oraz rozbudowy i modernizacji infrastruktury dystrybucyjnej ciepła.

W ramach działania wsparcie zostanie skierowane na budowę nowych sieci ciepłowniczej lub sieci chłodu (oraz przyłączeń); nowo przyłączane moce muszą stanowić co najmniej 50% mocy przyłączeniowej w ramach projektu. Warunkiem uczestnictwa w programie jest istnienie źródeł pokrywających co najmniej 75% zapotrzebowania systemu ciepłowniczego z wysokosprawnej kogeneracji. Możliwe są również projekty na wykorzystanie ciepła odpadowego wyprodukowanego w takich układach.

Przedsięwzięcie jest dedykowane m.in. dla przedsiębiorców o określonej  formie prawnej. Nabór wniosków trwa do 28 kwietnia 2017 roku w ramach konkursu.

Istotną informacją przy analizie listy jest fakt, iż wkrótce lista programów zostanie zaktualizowana w ramach wydania „Krajowego planu działań dotyczących efektywności energetycznej”, w którym zawiera się listę prowadzonych programów. Możliwe jest również rozpoczęcie projektów w ramach środków Norweskich przeznaczanych na inwestycje w Europie.